Həqiqi Dəyər

Dəyər — Qiymət, əhəmiyyət, ləyaqət, keyfiyyət. Qiymətləndirmə – ifadə şəklində verilmiş qiymətlərin müəyyən olunmasının proqram yolu ilə yerinə yetirilməsi və ya proqram deyimi ilə verilən əməllər. Kompilyasiya və ya çalışma mərhələsində baş verir. Məsələn, proqram mürəkkəb ifadəni bərabərlik şəklində qiymətləndirə və sonra bu nəticəni müəyyən dəyişənə mənimsədə bilər. Eləcə də altproqramı çağıran deyimin qiymətini hesablaya və sonra qiymətləndirmənin nəticəsindən asılı olaraq idarəetməni altproqrama verə bilər. Riskə məruz dəyər, riskin ölçmə üsulu. Bütün dünya ədəbiyyatlarında riskə məruz dəyər "Value at Risk(VaR)" kimi qəbul edilir. Riskə məruz dəyər (RMD) modeli maliyyə institutları tərəfindən bazar riskini hesablamaq üçün geniş şəkildə istifadə olunur. RMD müəyyənləşdirilmiş çərçivədə verilmiş ehtimalla portfelin dəyərinin maksimal itkisini hesablayan modeldir. Riskə məruz dəyər üç parametrlə xarakterizə olunur.

Müzəffərəddin Cahan ibn Yusif və ya Cahanşah (1397, Mardin – 11 noyabr 1467, Muş) — dövlət xadimi, şair, hürufi fəlsəfəsinin tanınmış nümayəndəsi. Cahanşah Qaraqoyunlu dövlətinin banisi Qara Yusifin üçüncü oğlu idi. "Həqiqi" təxəllüsü ilə Azərbaycan ədəbiyyatında öz yeri olan şairdir. == Uşaqlıq və gənclik illəri == Müzəffərəddin Cahanşah Həqiqi 1397-ci ildə Xoy şəhərinin yaxınlığında yerləşən kiçik bir kənddə doğulmuşdur. Teymurilər və Cəlairilərlə gərgin mübarizədə Qara Yusif Azərbaycandan başqa indiki Ermənistan ərazisi, Şərqi Gürcüstan, Ərəb və fars İraqını və həmçinin digər kiçik malikanələrin ərazilərini öz sərhədləri daxilində birləşdirən nəhəng bir dövlət yaratmağa nail olur. Cahanşah hələ erkən yaşlarından atası Qara Yusifin hərbi yürüşlərində və dövlət idarəçiliyində iştirak edərək həm də yaxşı təhsil almışdır. O öz dövrünün ən savadlı və maarifpərvər hökmdarlarından sayılır. 1420-ci ildə Qara Yusifin ölümündən sonra dövlətin daxilində çəkişmələr başlanır və ölkə parçalanma təhlükəsi ilə üzləşir. Teymurun oğlanları Şahrux və Baysunqur bundan istifadə edərək bir neçə dəfə Azərbaycan üzərinə hücuma keçirlər. Qara Yusifin oğlanlarından İskəndər Azərbaycanda hakimiyyəti ələ keçirərək, Şirvana hücum edərkən Şirvanşah I Xəlilullahın köməyinə Şahrux gəlir.

Həqiqi fikariya — (lat. Ficaria ficarioides) Çoxillik, hündürlüyü 4–10 sm olan, çılpaq, kökyumrusuvari yoğunlaşan uzunsov köklü bitkidir. Gövdələri qısa, demək olar ki, yarpağın uzunluğuna bərabərdir. Kökyanı yarpaqlarının oturacağı ürəkvari olmaqla, yumurtavari və ya yumurtavari-yumrudur. Yarpaqları sıxılmış dəstə şəklində çiçək budağına yığılmışdır, bəzən üç dilimlidir, kasa yarpaqları ağımtıldır. Ləçəkləri sarı, 7–9 sayda, 8–10 mm uzunluqda, 1–2 mm enində, dar uzunsovdur. Meyvəsi çılpaq, yumurtavari-uzunsovdur. BQ qərbi, BQ Quba sahəsinin rayonlarında alp qurşağında yayılmışdır. Çəmənlərdə, qar əriyən yerlərdə, daşların arasında bitir.

Ağ jasmin (lat. Jasminum officinale) — zeytunkimilər fəsiləsinin jasmin cinsinə aid bitki növü. Asiya, Aralıq dənizi ölkələri, Çinin şimalı, Zaqafqaziyada geniş yayılmışdır. Pakistanın milli çiçəyidir. Ağ jasminin hündürlüyü təxminən 3 m-ə çatır. Uzun gövdələri 5-9 xırda, mürəkkəb yarpaqlardan ibarətdir. Çiçəkləri zoğların uclarında çiçək qruplarına yığılmışdır. Bu növ martdan maya qədər, diametri 5 sm olan gözəl, ağ və ətirli çiçəklərlə örtülü olur. Onun çiçək qruplarının uzunluğu 5-8 sm-dir. Giləmeyvələri qaradır.

Həll olmuş maddə hissəciklərinin ölçüsü 1 nm-dən kiçik olan dispers sistemlərə həqiqi və ya molekulyar məhlullar (yaxud sadəcə məhlullar) deyilir. Belə məhlullarda həll olmuş maddə həlledicinin molekulları arasında molekul və ya ionlar şəklində paylanır. İki və ya daha artıq komponentdən təşkil olunmuş birfazalı sistem məhlul adlanır. Məhlullar homogen sistemdir. Yəni məhlulun komponentləri qarşılıqlı surətdə bir-birinin kütləsində molekul, atom və ya ionlar şəklində bərabər paylanır. Bu zaman aqreqat halını dəyişməyən komponent həlledici hesab olunur. Məhlullar eyni aqreqat halına malik komponentlərdən əmələ gəldikdə isə miqdarca çoxluq təşkil edən komponent həlledici hesab olunur. Aqreqat halına görə məhlullar qaz, maye və bərk olurlar. Qazlarda molekullararası qarşılıqlı təsir son dərəcə az olduğundan adi təzyiqlərdə onlar bir-birində qeyri-məhdud şəkildə həll olur. Sıxılmış qazlar mayeni və hətta bərk maddəni həll edir.

Həqiqi yasəmən (Jasminum officinale) — IUCN Qırmızı Siyahısına görə növün kateqoriyası və statusu "Nəsli kəsilməyə həssas olanlar" kateqoriyasına aiddir – VU D2. Azərbaycanın nadir növüdür. Dırmaşan koldur. Yarpaqları 5-7 sayda yarpaqcıqlıdır. Yarpaqcıqları uzunsov-lansetvari, sivriləşmiş, yan tərəfdəkilər oturaq, yuxarıdakılar uzunqanadlı, saplaqlıdırlar. Çiçəkləri ağ, ətirli, çətirvari, azçıçəkli çiçək qrupunda toplanmışlar. Kasacıq qədəhvari, tacı ətirli, yumurtavari, sivriləşmiş, borucuğu ensizdir. Çiçəkləmə may-iyun, meyvəvermə avqust-sentyabr aylarına təsadüf edir. Arandan aşağı dağ qurşağına kimi meşə talasında və kolluqlarda rast gəlinir. Dərman bitkisidir.

Həqiqi ədədlər — Rasional və irrasional ədədlərə birlikdə həqiqi ədədlər deyilir. Müəyyən əsaslı, məsələn, onluq say sisteminin rəqəmləri ilə göstərilən tam, yaxud onluq kəsr şəklində istənilən ədəd. Həqiqi ədəd sonlu, yaxud sonsuz rəqəmlər çoxluğu ilə göstərilə bilər. Hər bir həqiqi ədədə düz xətt üzərində bir nöqtə uyğun gəlir.0, 2.5, 345, –2134, 0.00003, 1/3, √2, həqiqi ədədlərdir, ancaq √(-1) həqiqi ədəd deyil (mənfi, yaxud müsbət ədədlər içərisində belə ədəd yoxdur). Kompüterlərdə həqiqi ədədlər sonlu sayda rəqəm vasitəsilə göstərilir və rəqəmlərin sayı dəqiqlikdən asılı olur. Bir çox proqramlaşdırma dillərində “həqiqi ədəd” termininin əvəzinə “sürüşkən nöqtəli ədəd” termini işlədilir Rasional ədədlər a/b şəklində(yəni kəsr şəklində)göstərilə bilən bütün ədədlərə rasional ədədlər deyilir. Bu ədədlər Q ilə işarə olunur. Məsələn: 2/5, 7/2 İrrasional ədədlər İrrasional ədədlər dövrsüz davamı olan kəslərdir.Məsələn, e=2,7183...Bu ədədlər İ' ilə işarə olunur. Ədəd oxu Üzərində başlanğıc nöqtə, istiqamət və uzunluq vahidi seçilən düz xəttdir Ədəd oxu üzərində, natural natural ədədlər (N), tam ədədlər ədədlər (Z) və rasional ədədlər (Q) çoxluğunun hər bir elementinə uyğun nöqtə vardır.Bu nöqtələr arasındakı məsafəni də tapmaq olar.Məsələn, A(4) və B(-5)arasındakı məsafə |AB|=4-(-5)=9 olacaq İsmayıl Calallı (Sadıqov), “İnformatika terminlərinin izahlı lüğəti”, 2017, “Bakı” nəşriyyatı, 996 s.

Dəyər bu və ya digər predmetin xassəsi, insanların arzu və tələbatlarının ödənilməsidir. İnsanın dəyərlər sisteminə xeyir və şər, xoşbəxtlik və bədbəxtlik, həyatın məqsədi və mənası haqqındakı təsəvvürləri də daxil ola bilər. Məsələn, "həyat" insanın başlıca dəyəridir. İnsanın dünyaya və özünə münasibəti sayəsində müəyyən dəyərlər ierarxiyası formalaşır ki, onun da zirvəsində bu və ya digər ictimai idealarda əks olunan mütləq dəyərlər durur. Insanın digər insanlarla münasibəti sabit, təkrar-təkrar qiymətləndirilməsi sosial, əxlaqi, dini, hüquqi və.s normalara çevrilir. Həmin normalar isə ayrı-ayrı fərdlərlə yanaşı, bütövlükdə cəmiyyətin gündəlik həyatını nizamlayır.

Dəyər — konsepsiyası bir neçə fərqli tərifə malik olan iqtisadi fenomen. İqtisadi nəzəriyyədə sahiblər arasında malların könüllü mübadiləsində kəmiyyət münasibətlərinin əsası dəyərdir. Fərqli iqtisadi məktəblər dəyərin təbiətini müxtəlif yollarla izah edirlər: sosial vaxt baxımından zəruri olan iş vaxtı xərcləri, tələb və təklif tarazlığı, istehsal xərcləri, marjinal fayda və s. Mühasibat və statistika xərcləri, bir obyektin alınması və ya istehsalı üçün pulla ifadə olunan xərclərin məbləğidir. Gündəlik danışıqdakı dəyər bir məhsulun qiyməti ("kibrit nə qədərdir?"), satınalma xərcləri ("mənə 1000 manata başa gəldi."). Dəyər, xərc şərtlərinə yaxındır. Dəyər anlayışı əsas iqtisadi kateqoriyadır. Adam Smit və David Rikardo kimi klassik iqtisadçılar ayrıca mübadilə dəyərini (malların başqaları ilə mübadilə etmə qabiliyyəti) və istifadə dəyərini (faydalılıq, məhsulun istənilən tələbatı ödəmək qabiliyyəti) ayrı-ayrılıqda nəzərdən keçirirdilər. Onların hazırladığı dəyər əmək nəzəriyyəsinin əsas elementləri mübadilə dəyərinin mahiyyətini təhlil etməyə yönəldilmişdir. Bu nəzəriyyə Karl Marksın iqtisadi əsərlərində ən tam formanı aldı.

Mənəvi dəyər – özünün fiziki və mənəvi varlığını qoruyub saxlamaq, yaşatmaq üçün hər hansı sosial qrup və ya cəmiyyətin əksər üzvlərinin doğru və lazımlı olduğuna inanıb qəbul etdikləri ortaq dünyagörüş, məqsəd, əxlaq normaları və inanclardır. Azərbaycan məktəblərində formalaşdırılan başlıca dəyərlər bunlardır: Fikrət Süleymanoğlu. İbtidai təhsil pilləsi üçün "Həyat bilgisi" kurrikulumu ilə bağlı bəzi qeydlər. İbtidai məktəb və məktəbəqədər tərbiyə jurnalı, 2007,№4, s.76-80.

İzafi dəyər (ingil. surplus value) — işçinin əməyinin məhsulunun dəyəri ilə aldığı maaşının gerçək dəyəri arasında olan fərq. Kapitalist tərəfindən mənimsənilən izafi dəyər işçinin zəruri ehtiyaclarının ödənilməsi üçün sərf etdiyi vaxtdan artıq işlədiyi vaxt ərzində yaranır.

Vahid məbləğin cari dəyəri və ya diskontlaşdırılmış dəyər — zamanın müxtəlif nöqtələrində alınan pulun müxtəlif dəyəri əsasında gələcək ödəniş axınının dəyərinin (cari pul ekvivalenti) qiymətləndirilməsi (pulun zaman dəyəri anlayışı). Vahid məbləğin cari dəyəri əsasında qiymətləndirmələr və eynilə vahid məbləğin gələcək dəyəri əsasında qiymətləndirmələr kreditləri, ipotekaları, annuitetləri, xarici istiqrazları və s. qiymətləndirmək üçün istifadə olunur. Bu hesablamalar eyni vaxtda baş verməyən pul vəsaitləri axını arasında müqayisə aparmaq üçün istifadə olunur, çünki dəyərlər arasında müqayisə aparmaq üçün vaxt və tarixlər ardıcıl olmalıdır. Aktivin diskontlaşdırılmış dəyər əsasında qiymətləndirilməsi adi iş şəraitində bu aktivin istifadəsindən gözlənilən gələcək xalis pul vəsaiti daxilolmalarının hal-hazırda məbləği ilə qiymətləndirilməsini nəzərdə tutur. Öhdəliyin diskontlaşdırılmış dəyər əsasında qiymətləndirilməsi adi iş şəraitindəbu öhdəliyin yerinə yetirilməsindən gözlənilən gələcək xalis pul vəsaiti xaricolmalarının hal-hazırda məbləği ilə qiymətləndirilməsini nəzərdə tutur. Ширяев А. Н. Основы стохастической финансовой математики. 1. Факты. Модели.

Dəyər

Dəyər paradoksu — Adam Smit paradoksun tərtibinin müəllifi hesab olunur. Onun mahiyyəti: nə üçün suyun insanlar üçün almazdan qat-qat faydalı olmasına baxmayaraq, brilyantın qiyməti suyun qiymətindən qat-qat bahadır? Aristotel “Siyasət” əsərində artıq fikirləşirdi ki, pul insanların ona münasibətindən asılı olaraq dəyərini dəyişə bilər, ona görə də varlı adam belə bəzi hallarda kral Midas kimi lazımi qidanı ala bilməyəcək və aclıqdan ölə bilməyəcək. Hələ A.Smitin doğulmasından əvvəl Con Lokk özünün “Hökumət haqqında iki traktat” kitabında “hər şeyin dəyərində fərqlər yaradan əməkdir” fikrini irəli sürmüşdü. Lokk təbii qanun və ictimai müqavilə ideyasını irəli sürərək, o zamanlar üstünlük təşkil edən əsas dəyər mənbəyinin istehsal amili kimi torpaq olması ilə bağlı fikirləri təkzib etdi: “Əmək bizim müəyyən etdiyimiz şeylərin dəyərinin daha böyük hissəsini təşkil edir. bu dünyada həzz almaq; və xammal istehsal edən torpaq çətin ki, heç bir şəkildə nəzərə alınmamalı və ya ən çox onun çox kiçik bir hissəsi kimi daxil edilməlidir”. Eyni zamanda, Lokk pulun mahiyyətini və dəyərini müəyyən edilmiş ictimai müqavilənin nəticəsi, o cümlədən pula çevrilən əşyaların dəyəri hesab edirdi (“Qızıl, gümüş və brilyant öz şıltaqlığı və ya şıltaqlığı ilə dəyər verilmiş əşyalardır. Razılaşma, onların həqiqi faydalılığı və həyatı saxlamaq üçün zəruriliyi ilə deyil.” ) Lakin bu, ziddiyyət və ya paradoks sayılmırdı, çünki müəllif müxtəlif obyektlər üçün dəyərin fərqli xarakterini tam olaraq qəbul etmişdir. Klassik siyasi iqtisad (A.Smit, D.Rikardo, K.Marks) bu ziddiyyəti onunla izah edir ki, kütləvi malların qiyməti onların istehlakçı üçün subyektiv dəyərindən çox asılı deyil, obyektiv xərclərdən (orta əmək vaxtı xərcləri) istehsalçı üçün . Bir stəkan suyun çıxarılmasının orta dəyəri almazın çıxarılmasının orta dəyəri ilə müqayisə edilə bilər, necə ki, onların qiymətləri müqayisə oluna bilər (bax: Əməyin dəyər nəzəriyyəsi).

Eyniyyətli-həqiqi mülahizələr — məntiqi hesablamaların mülahizələri, ifadələri və ya formullarıdır. Müvafiq eyniyyətli-yanlış mülahizələr və ya formullar onların dəyişənlərinin həqiqiliyinin istənilən qiymətlərində yanlış olacaqlar.

Hər bir söz müəyyən məna ifadə edir. Sözün əsas vəzifəsi əşya, hadisə, hərəkət və s. adlandırmaqdır. Azərbaycan dilində bütün söz kökləri leksik və qrammatik mənası olan müstəqil sözlərdir. Sözün leksik mənası dedikdə, onun əsas lüğəvi mənası, birbaşa ifadə etdiyi məna nəzərdə tutulur. Leksik məna konkret predmet barədə olan məlumat, həmin sözü deyərkən nəyi başa düşməyimizdir. Sözün leksik mənasını müxtəlif yollarla izah etmək olar: . Həmin sözə yaxın mənalı söz seçməklə (zəngin – varlı – dövlətli, aramla – sakit -tələsmədən). . Sözün məzmun, əlamət və xüsusiyyətlərini izah etməklə (dalbadal – arasıkəsilmədən, ardıcıl). . Mürəkkəb sözün tərkib hissələrinin mənasını açmaqla (üçbucaq – bucaqlarının sayı üç olan fiqur, enliyarpaqlı – yarpaqları enli olan). .

Xalis cari dəyər (XCD, ing. net present value, NPV) — bu günə qədər azaldılmış ödəniş axınının endirimli dəyərlərinin cəmidir. NPV göstəricisi, cari vaxta (investisiya layihəsinin qiymətləndirilməsi anına) azaldılmış bütün pul daxilolmaları və çıxışları arasındakı fərqdir. Bu, pul vəsaitlərinin daxilolmaları ilkin investisiya xərclərini və layihə ilə bağlı dövri pul vəsaitlərinin xaric olmasını ödədikdən sonra investorun layihədən almağı gözlədiyi pul vəsaitinin məbləğini göstərir. Nağd ödənişlər zaman dəyəri və risk əsasında qiymətləndirildiyi üçün NPV layihə tərəfindən əlavə dəyər kimi şərh edilə bilər. Bu, investorun ümumi gəliri kimi də şərh edilə bilər. Amerikalı professor Entoni Atkinsona görə, “xalis cari dəyər” investisiya layihəsi ilə bağlı bütün diskontlaşdırılmış pul vəsaitlərinin (daxil və çıxışlarının) cəmidir. CF (Cash Flow) pul axını üçün burada C F t {\displaystyle CF_{t}} t {\displaystyle t} illərində ödənişdir ( t = 1 , . . .

Əlavə dəyər vergisi (ƏDV) — istehlak vergisinin növü. Bu vergi məhsula və ya materiala hər bir istehsal və çatdırma (distribusiya) mərhələsində əlavə olunan bazar dəyərinə qoyulur, və axırda istehlakçının üzərinə düşür. Bu satış vergisindən fərqlidir, çünki satış vergisi alış-veriş nöqtəsində götürülür. Fransanın Vergi Vəkalətinin (Direction générale des impôts) birgə direktoru Maurice Lauré 1964-cü ildə aprelin 10-da bu vergini ilk dəfə tətbiq edən olub, baxmayaraq ki bu konsepti 1918-ci ildə təklif edən alman sənayeçi Vilqeym fon Simens (Wilhelm von Siemens) olub. İlkin olaraq o böyük bizneslərə yönəldilmişdir, amma sonra biznesin bütün sahələri əhatə edib. Fransada o dövlət gəlirlərin 50%nı təşkil edən dövlət maliyyənin vacib mənbəyidir. Fərdi axrıncı istehlakçılarda ƏDV-ni geri qaytarmaq imkanı yoxdur, amma müəssisələr təchizat zənciri çərçivəsində alınan və növbəti mərhələrə satılan (digər müəssisəyə və ya istehlakçılara) məhsullar və xidmətlər üçün ödənilmiş ƏDVni geri ala bilərlər. O cümlədən təchizat zəncirin hər bir mərhələsində vergi biznes tərəfindən əlavə olunan dəyərin daimi hissəsidir, və verginin yığması ilə bağlı xərclər dövlətə yox, daha çox bizneslərə düşür. ƏDV ona görə yaradılıb ki, yüksək satış vergiləri onlardan qaçmağa və fırıldaqlığa səbəb olurdu. Verginin tənqidçiləri qeyd edir ki, o qeyri-proporsional olaraq aşağı və orta gəliri olan ev təsərrüfatları üçün vergi ağırlığını artırır.

Əməyin dəyər nəzəriyyəsi (ƏDN, ing. labor theory of value) — iqtisadi nəzəriyyə, ona görə əmtəələrin dəyəri verilmiş sosial-iqtisadi şəraitdə onların istehsalı (və ya təkrar istehsalı) üçün ictimai zəruri əməyin miqdarını təşkil edir. Dəyər əmtəələrin ölçülməsində mübadilə dəyəri (başqa əmtəənin kəmiyyətində ifadə olunur) və ya qiymət (pul kəmiyyəti ilə ifadə olunur) şəklində görünür. İdeal olaraq, malların dəyərinə nisbətdə mübadilə edildiyinə inanılır. Eyni zamanda, idealın bələdçi, məqsəd, trend istiqaməti olduğu və real qiymətlərin (mübadilə nisbətləri) istənilən istiqamətdə ondan xeyli kənara çıxa biləcəyi qəbul edilir. Lakin mübadilə əməliyyatlarının sayı nə qədər çox olarsa, mübadilə dəyərinin orta dəyəri mübadilə edilən əmtəələrin dəyərlərinin nisbəti ilə müəyyən edilən nisbətə bir o qədər yaxın olar. Klassik siyasi iqtisadın baniləri: Vilyam Petti, Adam Smit, David Rikardo tərəfindən əmək dəyər nəzəriyyəsinin müxtəlif versiyaları irəli sürülmüşdür. Bu nəzəriyyə son formasını Karl Marksın yazılarında almışdır və buna görə də adətən marksizmlə əlaqələndirilir. Əməyin dəyərin (qiymətin) əsası olması haqqında fikirlər qədim Yunanıstanda yaranmışdır. Artıq Aristotel qeyd edirdi ki, "ədalətli bərabərlik elə qurulur ki, əkinçinin çəkməçinin işi əkinçinin işi olduğu kimi, əkinçi də çəkməçi ilə qohum olsun".

Amortizasiya olunan dəyər maliyyə aktivi və ya öhdəliklər — ilkin tanınma zamanı maliyyə aktivi və ya öhdəliyinin ölçüldüyü məbləğ, əsas borcun ödənişləri çıxılmaqla, effektiv faiz metodundan istifadə etməklə hesablanmış yığılmış amortizasiyanın məbləği üstəgəl və ya minilməklə, həmin ilkin məbləğ ilə ödəmə vaxtı ödəniləcək məbləğ arasındakı fərq və maliyyə aktivi üzrə gözlənilən kredit itkiləri üçün ehtiyat (ehtiyatdan əvvəl amortizasiya olunmuş dəyər maliyyə aktivinin ümumi balans dəyəri adlanır). Amortizasiya olunmuş dəyər faktiki olaraq aktivin (öhdəliyin) gözlənilən kredit itkiləri üçün ehtiyatı çıxmaqla, ilkin (ilkin tanınma zamanı) effektiv faiz dərəcəsi ilə diskont edilmiş gözlənilən pul vəsaitlərinin hərəkətinin dəyərinə bərabərdir. BMHS 9-a uyğun olaraq, maliyyə aktivləri və öhdəlikləri ilkin tanınma zamanı ədalətli dəyərlə ölçülür. Bununla belə, bəzi maliyyə aktivləri və öhdəlikləri sonradan amortizasiya olunmuş dəyərlə uçota alına bilər. Bunun üçün effektiv faiz dərəcəsi ilkin ədalətli dəyər əsasında müəyyən edilir və sonradan amortizasiya olunmuş dəyər bu dərəcə ilə diskont edilmiş aktiv və ya öhdəlik üzrə müqavilə üzrə gözlənilən gələcək (qiymətləndirmə anından) pul vəsaitlərinin hərəkətinin dəyəri kimi müəyyən edilir. . Maliyyə aktivlərinin amortizasiya olunmuş dəyərlə uçota alınması üçün, aktivin idarə edilməsi üzrə biznes modelinin məqsədi aktiv üzrə müqavilə üzrə pul vəsaitlərinin hərəkətini toplamaqdan ibarət olmalıdır və bu pul vəsaitlərinin hərəkəti yalnız ödənilməmiş hissə üzrə əsas borc və faiz ödənişləri olmalıdır (SPPI testi adlanır).

Azərbaycan SSR Elmlər Akademiyası (indiki AMEA) 1945-ci ildə, Bakı şəhərində təşkil edilmişdir. Aşağıdakı siyahıda AMEA-nın yarandığı gündən bu günə kimi bütün həqiqi üzvlərinin siyahısı verilmişdir. Abasov Midhət Teymur oğlu — 1980 Abbasov Əli Məmməd oğlu — 2001 Abbasov Vaqif Məhərrəm oğlu — 2014 Abdinov Cavad Şahvələd oğlu — 2014 Abdullayev Həsən Məmmədbağır oğlu — 1955 Abdullayev Kamal Mehdi oğlu — 2014 Abramoviç Mixayıl Vladimiroviç Müzəffər Abutalıb oğlu Ağayev Böyükkişi Ağa oğlu Allahverdiyev Cəlal Eyvaz oğlu Axundov Ağamusa Ağası oğlu Axundov Vəli Yusif oğlu Axundova Nərgiz Çingiz qızı — 2017 Babayev Məhərrəm Pirverdi oğlu — 2014 Babazadə Vasif Məmməd Ağa oğlu — 2014 Baxşəliyeva Gövhər Baxşəli qızı — 2017 Budaqov Budaq Əbdüləli oğlu Bünyadov Teymur Əmiraslan oğlu Bünyadov Ziya Musa oğlu Cəfərov Nizami Qulu oğlu — 2017 Cəfərov Təyyar Cümşüd oğlu — 2014 Daşdəmirov Əfrand Firudin oğlu Dadaşov Sadıq Ələkbər oğlu Dalin Mark Aleksandroviç — 1964 Eldarov Ömər Həsən oğlu Esman İosif Qavriloviç Ələkbərov Urxan Kazım oğlu Əliquliyev Rasim Məhəmməd oğlu — 2014 Əliyev Ağadadaş Mahmud oğlu Əliyev Cəlal Əlirza oğlu Əliyev Cəmil Əziz oğlu Əliyev Fikrət Əhmədəli oğlu Əliyev Fuad Yusif oğlu — 2014 Əliyev Maqsud isfəndiyar oğlu Əliyev Musa Mirzə oğlu Əliyev Telman Abbas oğlu Əliyev Seyfəddin Vəli oğlu Əliyeva Rəfiqə Əlirza qızı — 2014 Əliyeva Zərifə Əziz qızı Əlizadə Ələşrəf Əbdülhüseyn oğlu — 1945 Əlizadə Mirzəağa Hacıbala oğlu Əli-zadə Ağa Mehdi oğlu Əli-zadə Validə Mövsüm qızı — 2017 Əmiraslanov Əhliman Tapdıq oğlu — 2001 Əsgərov Bəhram Mehrəli oğlu Əzizbəyov Şamil Əbdürrəhim oğlu Əzizov Akif Həmid oğlu — 2014 Feyzullayev Əkpər Əkpər oğlu — 2017 Fərzəliyev Vaqif Məcid oğlu Fətullayev Şamil Seyfulla oğlu — 2014 Hacıbəyov Üzeyir bəy Əbdülhüseyn oğlu Hacıyev Akif Cəfər oğlu Hacıyev Asəf Hacı oğlu — 2014 Hacıyev Vahid Cəlal oğlu Hacıyev İsmayıl Muxtar oğlu Hacıyev Tofiq İsmayıl oğlu — 2014 Həşimov Arif Məmməd oğlu — 2007 Haşımzadə Firudin Məmməd Əli oğlu — 2001 Həbibbəyli İsa Əkbər oğlu Hüseynov Mikayıl Ələskər oğlu Hüseynov Rafael Baba oğlu — 2014 Hüseynova İradə Məmməd qızı — 2014 İbrahimov İsmayıl Əli oğlu İsmayıl-zadə Arif Cəfər oğlu — 2007 İbrahimov Mirzə İmanov Muxtar Kazım oğlu — 2017 Kərimov Mahmud Kərim oğlu Kərimli Teymur Həşim oğlu — 2014 Qacar Çingiz Oveys oğlu Qarayev Siyavuş Fərhad oğlu Qasımzadə Feyzulla — ? Qədirov Fəxrəddin Əbülfət oğlu — 2014 Qəribov Adil Abdulxalıq oğlu — 2014 Qrossheym Aleksandr Alfonsoviç Quliyev Cəmil Bahadur oğlu Quliyev Ələddin Musa oğlu — 1980 Quliyev Hətəm Hidayət oğlu — 2014 Quliyev Nəriman Ağa-Qulu oğlu Quliyev İbrahim Səid oğlu Qurbanov Fazil Səməd oğlu — 2017 Mahmudov Yaqub Mikayıl oğlu — 2017 Mehdiyev Arif Şəfaət oğlu Mehdiyev Məhəmməd Fərman oğlu — 2014 Mehdiyev Ramiz Ənvər oğlu Məcidov Əjdər Əkbər oğlu — 2017 Məlikov Arif Cahangir oğlu — 2014 Məmmədov Qərib Şamil oğlu Məmmədov Pərviz Ziya oğlu — 2014 Məmmədov Ramiz Mahmud oğlu — 2014 Məmmədov Yusif Əbülfət oğlu — 2017 Məmmədov Nazim Timur oğlu — 2017 Məmmədova Siddiqə Rza qızı Məmmədəliyev Vasim Məmmədəli oğlu Məmmədyarov Məhərrəm Əli oğlu Məhərrəmov Abel Məmmədəli oğlu Mirqasımov Mir Əsədulla Musayev Musa Əbdürəhman oğlu Mustafayev Şahin Məcid oğlu — 2017 Nadirov Asəf Abbas-Qulu oğlu Nağıyev Tofiq Murtuza oğlu Nağısoylu Möhsün Zellabdin oğlu — 2017 Namazova Adilə Əvəz qızı Nəbiyev Bəkir Əhməd oğlu Nəhmədov Ənvər Pirverdi oğlu — 2017 Paşayev Arif Mir-Cəlal oğlu Paşayeva Nərgiz Arif qızı — 2017 Rəhimov Rəhim Nurməmməd oğlu Rizayev Ramiz Həsən Qulu oğlu Rüstəmov Musa İsmayıl oğlu Sadıxov Kamil İsmayıl oğlu Salayev Eldar Yunus oğlu Salmanov Məmməd Əhəd oğlu Seyidov Nadir Miribrahim oğlu — 2001 Səfərova Zemfira Yusif qızı — 2017 Səməd-Zadə Ziyad Əliabbas oğlu — 1989 Səmədova Fəzilə İbrahim qızı Şahtaxtinski Məhəmməd Həbibulla oğlu Şahtaxtinski Toğrul Neymət oğlu Şirokoqorov İvan İvanoviç Tağıyev Bahadur Hüseyn oğlu — 2014 Tağıyev Dilqəm Bəbir oğlu — 2014 Talıbov Tariyel Hüseynəli oğlu — 2014 Topçubaşov Mustafa Ağabəy oğlu — 1945 Vəkilov Səməd Yusif oğlu — 1945 Vəlixanlı Nailə Məmmədəli qızı Yusifzadə Xoşbəxt Bağı oğlu AMEA-nın müxbir üzvlərinin siyahısı "AMEA-nın həqiqi və müxbir üzvlüyünə seçkilərin nəticələri açıqlanıb". Trend (az.). az.trend.az. 1 İyul 2014, 12:18. 2014-07-02 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2014-07-02. "AMEA-nın həqiqi və müxbir üzvlüyünə keçirilən seçkilərin nəticələri açıqlanıb".

Azərbaycan Respublikasının Milli Məclisi tərəfindən təsdiq edilmiş "Ədliyyə işçilərinin rütbə dərəcələri" və "Prokurorluq orqanlarının işçilərinin fərqlənmə nişanları və xüsusi geyim formasının təsviri haqqında" qanunlara əsasən Ədliyyə və Prokurorluq orqanları işçilərinə verilən ali xüsusi rütbədir. Həqiqi dövlət ədliyyə müşavirinin poqonunun üzərində 40 mm diametri olan qabarıq şəkilli qızılı rəngli lifdən Azərbaycan Respublikasının Dövlət gerbi, ondan aşağı hissədə diametri 40 mm olan qabarıq şəkilli səkkizguşəli ulduz hörülür. Poqonun aşağı kənarından ulduzun mərkəzinə qədər olan məsafə 45 mm, gerb ilə ulduzun mərkəzləri arasındakı məsafə isə 65 mm olur. Poqonlar pencəyə, paltoya, plaşa və köynəyə bərkidilir. Həqiqi dövlət ədliyyə müşaviri poqonları mahud astar üzərində xüsusi toxunmuş gümüşü rəngli liflərdən hazırlanır. 16 oktyabr 1992 — İxtiyar Əlibala oğlu Şirinov — Azərbaycan Respublikasının Baş prokuroru (1992–1993). 14 sentyabr 1993-cü ildə məhrum edilib. 9 noyabr 1993 — Əli Ömər oğlu Ömərov — Azərbaycan Respublikasının Baş prokuroru (1993–1994).